Inhoud
Elektriciteit in de badkamer leggen
Van bijverwarming, contactdozen en verlichting tot haardrogers en elektrische tandenborstels: elektriciteit is eigenlijk onmisbaar in de badkamer. Nu valt elektriciteit niet zo goed te combineren met water.
Water is een uitstekende elektrische geleider. Komt je lichaam in contact met water, en dat water in contact met bijvoorbeeld de elektriciteit uit een rondslingerende contactdozen? Dan kun je geëlektrocuteerd worden. In een vochtige ruimte als de badkamer is het dus oppassen geblazen met elektrische installaties.
Om de veiligheid in je badkamer te garanderen, bestaan er duidelijke richtlijnen. Bij het vernieuwen, aanpassen of voorzien van elektriciteit in de badkamer moet je bepaalde regels volgen.
Hoe kun je zelf elektriciteit aanleggen? Tips
Heb je ervaring met en kennis over het aanleggen van elektrische installaties? Dan kun je eventueel zelf aan de slag met het aanleggen van elektriciteit in de badkamer. Met onderstaande tips maak je het jezelf iets eenvoudiger:
- Aardlekschakelaar. Je badkamer moet over een eigen aardlekschakelaar beschikken. Je kunt zo’n schakelaar online bestellen, of in een doe-het-zelfzaak kopen.
- Juiste materiaal. Gebruik stevig, duurzaam en waterdicht materiaal. Het materiaal moet bovendien voldoen aan de kwaliteitsstandaarden.
- Voltbeperking. Gebruik geen apparaten met een volume van meer dan 220 V.
- Respecteer de zones. In badkamers werk je met elektrische zones. Daarover lees je verder in dit artikel meer.
- Schakel de stroom uit. Voor je begint, schakel je alle stroom uit. Test met een spanningsmeter of de stroom effectief is uitgeschakeld.
- Vermijd overbelasting. Laat je bijvoorbeeld elektrische vloerverwarming installeren? Laat het elektriciteitsnet dan zodanig aanpassen dat het niet overbelast wordt.
- Dubbelpolige schakelaars. Lampen en stopcontacten kun je koppelen aan een dubbelpolige schakelaar. Zo blijft het elektriciteitscircuit tussen het stopcontact en de schakelaar vrij van elektrische stroom.
Tip: Bij een grondige badkamerrenovatie doe je best beroep op een elektricien. Hij of zij kan het elektriciteitscircuit controleren, de aarding nakijken, en een elektriciteitsplan opmaken. Met de hulp van een ervaren vakman weet je precies welke elektrische installaties vervangen moeten worden, en welke je in huidige staat op het circuit kunt aansluiten.
Ontvang offertes
Wat betekent AREI?
Het AREI of “Algemeen Reglement op elektrische installaties” bevat de wettelijke voorschriften en veiligheidsnormen voor elektrische installaties. Voor badkamers zijn die normen erg streng. Je kunt bijgevolg niet zomaar overal elektrische leidingen en toestellen installeren. Zo wordt de veiligheid in de badkamer gegarandeerd.
Opgelet: Een badkamer is elke ruimte met een bad of douche. Een slaapkamer waar, zonder scheidingsdeur een doucheruimte aan grenst, worden ook als badkamer beschouwd.
Elektrische zones
Het AREI deelt badkamers op in 4 verschillende zones, gaande van 0 tot 3. Ze worden ingedeeld naargelang hun afstand ten opzichte van een waterbron (bad of douche). In elke zone moet de elektrische installatie aan specifieke eisen voldoen. Hoe dichter de zone zich bij een bad of douche bevindt, hoe strenger de eisen.
De zones kunnen elkaar overlappen, bijvoorbeeld wanneer er zowel een bad als een aparte douche in de badkamer staan. Is er een overlapping? Dan volg je de regels van de zone waarvoor de strengste normen gelden.
Elke stroomkring moet beschermd zijn met een aardlekschakelaar (ook wel verliesstroom- of differentieelschakelaar) van 30 mA (milliampère). De bescherming is verplicht, en moet zich buiten de badkamer bevinden, liefst in de verdeelkast van de woning. Ook toestellen met een lage veiligheidsspanne moeten beschermd zijn door een aardlekschakelaar.
De verschillende veiligheidszones worden als volgt opgedeeld.
Zone 0
Zone 0 is de inhoud van het bad of de douche. Elektrische toestellen zijn hier verboden.
Plaats je hier verlichting? Dan heb je twee opties.
- Ofwel moet de verlichting een IP-waarde van minimaal IPX7 hebben. Met die IP-waarde is de lamp beschermd tegen onderdompeling.
- Ofwel moet de verlichting werken op ZLVS, zeer lage veiligheidsspanning. Dat is een van volume van ofwel 12V wisselstroom, ofwel 25V gelijkstroom.
Staat er een inloopdouche zonder douchebak in de badkamer? Dan worden de volgende zones gemeten vanaf de douchekop.
Zone 1
Zone 1 is de zone tot 2,25 meter boven de bodem van het bad of de douche.
De IP-waarde mag hier niet lager zijn dan IPX5, wat betekent dat het toestel beschermd is tegen waterstralen. De verlichting moet ook in deze zone werken op zeer lage veiligheidsspanning (een volume van ofwel 12V wisselstroom, ofwel 25V gelijkstroom).
Zone 2
Zone 2 ligt in een straal van 60 centimeter rond de douche of het bad, tot een hoogte van 2,25 meter.
Ook hier is de zeer lage veiligheidsspanne verplicht. De minimum IP-waarde in deze zone is IPX4 (beschermd tegen spatwater).
Uitzondering: een spot van 230 V is toegelaten in deze zone, als die minstens 1,60 meter boven de grond wordt geïnstalleerd. De spot moet aangesloten worden op een differentieel van 30mA.
Zone 3
Zone 3 bevindt zich tot 2,40 meter van zone 2 (3 meter van het bad of de douche, exclusief zone 2), tot een hoogte van 2,25 meter.
Toestellen met zeer lage veiligheidsspanne zijn hier niet verplicht, maar wel aan te raden. De minimum IP-waarde in deze zone is IPX1, wat betekent dat het toestel beschermd is tegen druppelend water.
Een toestel met een volume van 230 V is hier toegestaan, maar moet aangesloten zijn op een differentieel van 30mA. Schakelaars moeten in deze zone niet tweepolig zijn, maar dat is wel aan te raden.
Waarom geen/wel stopcontacten in de badkamer?
Een badkamer zonder stopcontacten is in principe mogelijk, maar geen vereiste. Als je de regels van het AREI volgt, kun je de stopcontacten veilig plaatsen.
Wat is de perfecte hoogte voor stopcontacten in de badkamer?
De belangrijkste basisregel: er moet minstens 60 centimeter zitten tussen het stopcontact en de waterbron. Praktisch gezien betekent dit dat stopcontacten enkel thuishoren in zone 3. Daarnaast moeten de stopcontacten voorzien zijn van lage spanning.
Er geldt een uitzondering op badkamermeubels. Plaats de stopcontacten daar bij voorkeur wel hoger dan de wastafel. Ook mag je contactdozen in zone 2 plaatsen, als die een vermogen van maximaal 100 W hebben, of aangesloten zijn op een aardlekschakelaar van 10mA.
Tip: gebruik spatwaterdichte stopcontacten met een klapdeksel voor extra bescherming.
Wat zijn de aandachtspunten voor een elektrische installatie in de badkamer?
Waarop moet je letten bij het installeren van elektrische voorzieningen in de badkamer? Met onderstaande aandachtspunten houd jij je badkamer veilig, en voldoe je aan de AREI normen.
Tip: In vochtige ruimtes als een badkamer ga je best zo voorzichtig mogelijk te werk. Om zeker te zijn dat alle elektrische voorzieningen volledig veilig gebruikt kunnen worden, doe je beroep op een ervaren elektricien.
1. Differentieelschakelaar
Je moet de badkamer voorzien van een apart elektriciteitscircuit. Het circuit moet beveiligd zijn met een aardlekschakelaar (ook wel verliesstroom- of differentieelschakelaar) van 30mA die zich buiten de badkamer bevindt. Bij voorkeur plaats je de aardlekschakelaar in de verdeelkast van de woning.
Die aardlekschakelaar sluit automatisch af bij kortsluiting of stroomverlies. In de praktijk betekent dat dat de schakelaar ervoor zorgt dat de stroom uitgeschakeld wordt zodra je in contact komt met elektriciteit. Zo bescherm je jezelf en andere badkamergebruikers tegen elektrocutie.
2. IP-waarde van verlichting
De IP-waardes (bijvoorbeeld van spotjes voor in het plafond) geven weer in welke mate het toestel beschermd is tegen water. Boven in dit artikel vind je terug welke IP-waarde vereist is in welke zone. Over het algemeen geldt: hoe dichter bij de waterbron, hoe hoger de IP-waarde moet zijn.
Daarnaast is ook de veiligheidsspanne en het volume van de verlichting van belang. Let bij de aanschaf van badkamerverlichting dus zowel op de veiligheidsspanning als op het volume en de IP-waarde.
Plaats je de verlichting hoger dan 2,25 boven de bodem van het bad of de douche? Dan vervallen de spanningsbeperkingen. Blijf wel rekening houden met de IP-waarde.
Boven een lavabo geldt enkel een minimale IP-waarde IPX1.
3. Stopcontacten enkel in zones 2 en 3, uitzondering AREI lavabo
In zone 0 en 1 mag je geen stopcontacten plaatsen. In zone 2 en 3 moeten de aardlekschakelaars aangesloten zijn op een differentieelschakelaar van 10 mA. Ze moeten ook gevoed worden met lage spanning.
De voorschriften gelden niet voor wastafels. Voor de veiligheid bewaar je daar best een afstand van 60 centimeter tussen de kraan en het stopcontact.
4. Beperk het aantal schakelaars
Net als stopcontacten zijn schakelaars enkel toegestaan in zones 2 en 3. De schakelaars moeten een IP-waarde van minimaal IPX4 hebben (beschermd tegen spatwater). Ze bevinden zich in beide zones ook minstens 1,60 boven de badkamervloer.
Tip: Voor extra veiligheid kun je de schakelaars buiten de badkamer plaatsen. Maximale veiligheid? Kies voor dubbelpolige schakelaars, ook op plekken waar enkelpolige schakelaars zijn toegestaan.
5. Alle toestellen moeten geaard zijn
Elk metalen onderdeel in een vochtige ruimte als de badkamer moet voorzien zijn van aardingslussen. Het gaat zowel om een badkamerradiator of droogtrommel als om bijvoorbeeld een metalen badkuip, douchegoot of metalen wapening van de badkamervloer (voor die laatste gebruik je een aardmat). Zo vermijd je elektrocutie.
Moet de elektriciteit in je badkamer gekeurd worden?
Renoveer je een bestaande, of plaats je een nieuwe elektrische installatie? Dan moet je de installatie laten keuren door een erkende instantie. De verplichting geldt niet voor kleine, oppervlakkige aanpassingen die de elektriciteitsinstallatie van je woning niet beïnvloeden.
Let wel, ook zonder keuring moet je de AREI regels naleven.
Heb je extra info nodig? Stel je vragen en vergelijk gratis offertes
Op zoek naar een erkend vakman voor de elektrische installatie in je nieuwe of gerenoveerde badkamer? Vul snel onderstaand formulier in. Je ontvangt gratis en volledig vrijblijvende offertes en advies op maat. In enkele klikken ben je een belangrijke stap dichter bij het verwezenlijken van jouw project!
