Digitale meter zonnepanelen: wat is het? + Voordelen en nadelen

Wat is de digitale meter?

De digitale meter is een elektronische meter die de opgewekte energie en het verbruik van elektriciteit afzonderlijk registreert. Op die manier kan exact berekend worden hoeveel elektriciteit eigenaars van zonnepanelen produceren en verbruiken.

Als je beslist om te bouwen of te verbouwen en bijgevolg een nieuwe elektriciteits- of gasmeter aanvraagt, dan krijg je automatisch een digitale meter. Heb je een terugdraaiende teller? Dan zal deze binnenkort vervangen worden door een digitale energiemeter.

Wie een digitale meter heeft, hoeft geen prosumententarief meer te betalen aan hun netbeheerder.

Wat is het voordeel van de digitale meter?

De digitale meter biedt heel wat voordelen:

• Automatische meteropname en opnamen van de meterstanden vanop afstand.
• Geen aparte budgetmeters meer nodig en een duidelijk overzicht van je verbruiksgegevens.
• Er wordt op de werkelijke hoeveelheid verbruikte energie gefactureerd.
• Betere monitoring: efficiënter elektriciteitsverbruik wat tot minder kosten leidt.
• Makkelijk over te schakelen tussen enkel- en tweevoudig tarief.
• Goedkopere afsluiting en (her)aansluiting.
• Snellere en automatische opsporing indien er een defect optreedt.
• Makkelijkere voorafbetalingen.

Digitale meter nadelen

Een digitale meter biedt heel wat voordelen. Toch zijn er ook nadelen aan verbonden, waardoor niet elk huishouden warm te maken is voor de digitale meter.

De communicatiefunctie wordt als het grootste nadeel beschouwd. Je digitale meter kan gegevens over het verbruik naar je netbeheerder sturen, waardoor je minder privacy hebt. Dit uitzetten is niet mogelijk. Daarbij kan je netbeheerder via de digitale meter je stroom vanop afstand afsluiten. 

Daarnaast zijn de bezuinigingen voor wie al energiebewust leeft niet heel drastisch. Ook verbruikt de meter zelf energie. De digitale meter heeft ook vaker last van storingen en heeft een minder lange levensduur dan de terugdraaiende teller.

Er zijn ook mensen die beweren dat de elektromagnetische golven die de meter opwekt lichamelijke klachten veroorzaken. Dit zou schadelijk zijn voor de gezondheid. Mensen die last hebben van elektrogevoeligheid worden in de toekomst voorzien van een bekabelde meter.

Is een digitale meter verplicht?

Eigenaars van zonnepanelen zijn door de beslissing van de Vlaamse overheid verplicht om over te stappen naar de digitale meter. Er worden vanaf juli 2019 enkel nog maar slimme meters geplaatst, waardoor de analoge meter geleidelijk aan zal verdwijnen.

Digitale meter weigeren, ja of nee?

De digitale meter weigeren is geen optie. Als je van plan was om de digitale meter op een creatieve manier te slim af te zijn, moeten we je teleurstellen. Er bestaat namelijk geen enkele manier om de digitale meter te omzeilen, weigeren is simpelweg verboden.

Wanneer krijg ik de digitale meter van Fluvius?

80% van de digitale meters dienen tegen 31 december 2024 geplaatst te zijn. Ten laatste op 1 juli 2029 moeten elk gezin en elke kmo die zonnepanelen bezitten een digitale meter hebben. De verantwoordelijke voor het uitrollen van de digitale meters is Fluvius.

Fluvius komt automatisch digitale meters plaatsen bij:

• Klanten die zonnepanelen hebben geïnstalleerd en aangegeven bij Fluvius;
• Klanten die een nieuwe meter aanvragen omwille van verbouwingswerken;
• Eigenaars van zonnepanelen met een klassieke meter die na 1 juli 2019 zijn geplaatst;
• Gezinnen met een klassieke meter die na 1 juli 2019 een budgetmeter toegewezen hebben gekregen;
• Iedereen met een defecte meter;
• Gezinnen waar de verbruiksmeters vervangen moeten worden naar aanleiding van straatwerken.

Bij de volgende doelgroepen kwam netbeheerder Fluvius proactief langs ten laatste eind 2022:

• Gezinnen met zonnepanelen die geplaatst werden voor 1 juli 2019 (voor eind 2022)
• Iedereen met een actieve budgetmeter voor 1 juli 2019 (voor eind 2021)
• Iedereen met een ‘slimme meter’ uit een van de vorige proefprojecten (voor eind 2021)

Elke klant waarbij een digitale meter gezet wordt, krijgt op voorhand een persoonlijke verwittiging. Via je EAN-code, terug te vinden op je factuur, kan je te weten komen wanneer precies dat zal zijn.

Wat kost de digitale meter?

Als eigenaars van zonnepanelen een uitnodiging van Fluvius hebben gekregen om de virtueel terugdraaiende teller te vervangen, dan is de installatie van de digitale meters volledig gratis. Sinds 2023 is de plaatsing ook gratis als je zélf beslist dat je een digitale meter wilt. Voordien betaalde je daarvoor 72,54 euro. 

Omdat de digitale meters voor de zonnepanelen stelselmatig ingevoerd worden, betekent dat ook dat de kosten gespreid zullen worden.

Uit berekeningen blijkt dat een gezin met een gemiddeld verbruik op jaarbasis 12,6 euro meer zal betalen voor elektriciteit en 16,4 euro meer voor aardgas. Die extra kosten worden evenwel ruim voldoende gecompenseerd dankzij het inzicht dat je verwerft in je energieverbruik. Dat inzicht laat je toe verstandiger om te gaan met aardgas en elektriciteit, met als gevolg dat je fors kan besparen op je energiefactuur.

Maak van je digitale meter een slimme meter

Wie wil, kan met behulp van applicaties zijn digitale meter omvormen tot een ‘slimme’ meter. Die applicaties geven je bijvoorbeeld de mogelijkheid om toestellen vanop afstand te activeren. 

Werking digitale meter

De digitale meter registreert de opgewekte energie en het verbruik van elektriciteit afzonderlijk van elkaar. Op die manier kan exact berekend worden hoeveel elektriciteit eigenaars van zonnepanelen produceren en verbruiken. Daarop zullen ze, zoals iedereen, gewone nettarieven moeten betalen. 

Het oude systeem van de terugdraaiende tellers creëerde een oneerlijke situatie. Eigenaars van zonnepanelen moesten uitsluitend het verschil tussen opgewekte en afgenomen stroom betalen (prosumententarief), terwijl dit bij gezinnen zonder zonnepanelen nog steeds de volle pot bedroeg.

Digitale meter in combinatie met zonnepanelen, warmtepomp, warmtekrachtkoppeling of kleine windmolen

De Vlaamse regering geeft een retroactieve investeringspremie voor mensen die zonnepanelen hebben en hun terugdraaiende teller moeten laten vervangen door een digitale meter. Mensen naast hun zonnepanelen ook een warmtepomp hebben, krijgen een bijkomende retroactieve premie.

Deze premie staat dus los van de standaard premie die je krijgt voor zonnepanelen. Ook mensen met een kleine windmolen of warmtekrachtkoppeling krijgen een bijkomende retroactieve premie.

Retroactieve investeringspremie

Eigenaars van zonnepanelen die een terugdraaiende teller hebben, moeten deze nu vervangen door een digitale meter. Daardoor kunnen ze een retroactieve investeringspremie aanvragen.

Dat is een premie die in één keer uitbetaald wordt. De premie wordt berekend aan de hand van het geïnstalleerd piekvermogen van de panelen. De eigenaar krijgt een vaste vergoeding per kWp (kiloWattpiek).

Wie het piekvermogen niet kan aantonen, kan de premie aanvragen aan de hand van het omvormervermogen. Hou er wel rekening mee dat het bedrag voor het omvormervermogen lager gaat liggen dan dat van het piekvermogen.

Groenestroomcertificaten

Als je zonnepanelen hebt, krijg je in sommige gevallen een groenestroomcertificaat als je een bepaalde hoeveelheid elektriciteit via zonne-energie opgewekt hebt.

Installaties die goedgekeurd zijn na 14 juni 2015 met een omvormervermogen dat kleiner is of gelijk aan 10 kW, krijgen geen groenestroomcertificaten.

Sinds 2021 ontvangen ook panelen met een omvormervermogen groter dan 40 kW geen groenestroomcertificaten meer. Je komt dan wel in aanmerking voor een call voor groene stroom. Als je al groenestroomcertificaten ontving, blijf je deze uiteraard wel behouden.

Einde zonnepanelen premie

In de analyse van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) werd duidelijk dat de premie voor oversubsidiëring zorgde. De Vlaamse regering zette vanaf 2024 de premie voor zonnepanelen vervroegd stop. Door de premie vervroegd af te schaffen, kon de regering tot wel 50 miljoen euro besparen.

Bovendien is het duidelijk geworden dat een investering in zonnepanelen zonder een premie nog steeds interessant en rendabel is. De energietransitie zal niet afremmen door de premie vervroegd stop te zetten. 

Digitale elektriciteitsmeter aanvragen

Hoe?

Het is weldegelijk mogelijk zelf een digitale meter aan te vragen. Dit kan je doen bij jouw netbeheerder.

Wel worden er sinds 2019 geleidelijk aan overal in Vlaanderen al digitale meters geplaatst. Het kan dus handig zijn eerst te checken wanneer jij aan de beurt komt voor je besluit er zelf één te bestellen.

Kostprijs

Een digitale meter aanvragen is sinds 2023 voor iedereen gratis, ook als je geen zonnepanelen hebt.