Inhoud
Wat is een arbeidsgeneesheer of arbeidsarts? Wat is arbeidsgeneeskunde?
Een arbeidsgeneesheer of -arts is een arts die gespecialiseerd is in arbeidsgeneeskunde. Hij of zij houdt zich dus bezig met de relatie tussen het werk en de gezondheid van de werknemers. Een arbeidsarts waakt over de balans tussen de belastbaarheid van de werknemer en de belasting van het werk dat de werknemer uitvoert.
Hoewel een arbeidsarts een arts is, vervult die op de eerste plaats een adviserende rol. De focus van de arbeidsgeneesheer ligt dus niet op het genezen van aandoeningen, maar eerder op het voorkomen van aandoeningen. Zijn of haar rol is dus voornamelijk preventief. Vandaar ook de term preventieadviseur-arbeidsarts.
De preventieadviseur-arbeidsarts overziet zowel de fysieke en mentale gezondheid van de werknemers als de gezondheid in hoeverre die beïnvloed wordt door de psychosociale aspecten op het werk.
Moet u als werkgever verplicht een arbeidsarts in dienst nemen?
Werkgevers (die minstens 1 werknemer in dienst hebben) moeten verplicht gezondheidstoezicht voorzien en een arbeidsarts inschakelen. Of de medewerkers al dan niet verplicht onderworpen zijn aan gezondheidstoezicht (bijvoorbeeld omdat hun werk gepaard gaat met welbepaalde risico’s) of vaccinaties doet er niet toe. Elk bedrijf moet een arbeidsarts ter beschikking stellen van de werknemers.
De arbeidsarts kan intern zijn. Dan maakt de arts deel uit van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk. Een arbeidsarts kan echter ook deel uitmaken van de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. In kleinere bedrijven zal zelden een interne arbeidsarts aanwezig zijn.
De Codex voor het welzijn op het werk en de welzijnswet bepalen die verplichting.
Arbeidsarts versus controle arts en adviserend arts
Een arbeidsarts is geen controle of adviserend arts. Het gaat om drie erg verschillende functies.
De controlearts controleert op vraag van de werkgever of werknemers gewettigd afwezig zijn bij ziekte of na een ongeval. De controlearts evalueert of de werknemer werkelijk arbeidsongeschikt is, en hoe lang de arbeidsongeschiktheid zal duren.
Een adviserend arts werkt voor een ziekenfonds of verzekeringsmaatschappij. Hij of zij evalueert of mensen voldoen aan de nodige voorwaarden om een ziekte-uitkering te ontvangen. Een adviserend arts kan daarnaast een adviserende rol spelen in het hervatten van het werk na langdurige afwezigheid.
Heeft een arbeidsgeneesheer beroepsgeheim?
Een arbeidsarts is gebonden aan het beroepsgeheim. Hij of zij mag, zonder de toestemming van de werknemer, geen medische informatie delen met de werkgever. Hetzelfde geldt voor de controlearts.
Zij mogen de werkgever enkel meedelen of de werknemer al dan niet arbeidsgeschikt is en hoe lang een eventuele arbeidsongeschiktheid zal of kan duren. De reden waarom een werknemer arbeidsongeschikt is, valt onder het beroepsgeheim. Ook als het medisch onderzoek onderdeel uitmaakt van de wervingsprocedure mag de arbeidsgeneesheer geen andere medische informatie vrijgeven over de gezondheid van de kandidaat.
Als werkgever heeft u overigens ook geen toegang tot de gezondheidsdossiers van uw werknemers. De arbeidsarts is dus volledig verantwoordelijk voor het screenen en evalueren van de gezondheid van de medewerkers, en dat enkel in functie van de uit te voeren arbeid.
Wat is de taak van een preventieadviseur-arbeidsarts?
De voornaamste taak van de arbeidsarts is het beschermen en bevorderen van de gezondheid van de werknemers. In tegenstelling tot behandelende artsen ligt zijn of haar focus dus niet op het genezen van aandoeningen, maar op het voorkomen van aandoeningen. Door die focus op preventie wordt de arbeidsgeneesheer ook wel eens preventieadviseur-arbeidsarts genoemd.
Hieronder vind u een greep uit de verschillende taken die de preventieadviseur-arbeidsarts op zich kan nemen.
Gezondheidstoezicht en medisch onderzoek
Veel werknemers zien de arbeidsarts enkel tijdens het verplichte medische onderzoek. Dat kan bijvoorbeeld voorkomen tijdens de selectieprocedure. De arbeidsarts beoordeelt dan of een kandidaat-werknemer fysiek (en mentaal) geschikt is om de arbeid uit te voeren.
Naast dat voorafgaand medisch onderzoek zijn er andere vormen van gezondheidstoezicht waarvoor de preventieadviseur-arbeidsarts verantwoordelijk is. Zo is er het periodiek medisch onderzoek, of de vrije raadpleging. Een vrije raadpleging is een medisch onderzoek dat door een werknemer zelf wordt aangevraagd wanneer die vermoedt dat het werk een negatieve impact heeft op diens fysieke of mentale gezondheid.
Werkhervatting
De preventieadviseur-arbeidsarts speelt een belangrijke rol in het opnieuw aanvatten van het werk na een langdurige afwezigheid. De arts evalueert bijvoorbeeld of de werknemer al dan niet klaar is voor de terugkeer naar het werk. Hij of zij gaat indien nodig mee op zoek naar manieren om het werk aan te passen aan de werknemer, opdat die het werk op een veilige manier kan hervatten.
Risicoanalyse en preventie van arbeidsongevallen, burn-outs, beroepsziekten en werk gerelateerde aandoeningen
Een arbeidsarts speelt een belangrijke rol in het opsporen van risico’s. De arts tracht (het risico op) beroepsziekten en aandoeningen als gevolg van de uitgevoerde arbeid vroegtijdig op te sporen. Hij of zij bekijkt welke factoren de fysieke en mentale gezondheid van de werknemers nadelig kunnen beïnvloeden. Dat gebeurt zowel bij individuele medewerkers als op de werkposten.
Daarnaast werkt de arbeidsgeneesheer mee in het analyseren van risico’s op arbeidsongevallen. De arts bezoekt bijvoorbeeld werkposten en bekijkt hoe de werknemers het werk uitvoeren, en hoe dat hun gezondheid kan beïnvloeden.
Aanpassen van werk en werkposten
Om de tewerkstellingskansen en de gezondheid van de werknemers te bevorderen, bekijkt de arbeidsarts hoe werkposten en werkmethodes aangepast kunnen of moeten worden.
De arts waakt er mee over dat de werknemers geen taken opgelegd krijgen waarvoor zij fysiek of mentaal niet geschikt zijn. Dat doet de arts zowel voor werknemers die terugkomen uit arbeidsongeschiktheid als op preventieve basis.
Adviseren
Een preventieadviseur-arbeidsarts heeft uiteraard ook een belangrijke adviserende rol. De arts wordt betrokken bij het opstellen en aanpassen van bijvoorbeeld het preventiebeleid of de organisatie van eerste hulp op het werk. De resultaten uit zijn of haar analyses en onderzoeken zijn daarin cruciaal.
Daarnaast zijn arbeidsartsen ook betrokken bij de interne en/of externe preventiedienst, en (indien van toepassing) het Comité voor Preventie en Bescherming.
De arbeidsarts waakt daarnaast mee over de ergonomie en arbeidshygiëne op de werkvloer. Ook voor de werknemers zelf is de arbeidsarts een belangrijk aanspreekpunt.
Vaccinatie
De arbeidsarts is mee verantwoordelijk voor het vaccinatiebeleid op de werkvloer. Hij of zij overziet zowel verplichte als niet-verplichte vaccinatiecampagnes: bijvoorbeeld tegen tetanus, maar evengoed tegen de griep.
Wat mag een arbeidsgeneesheer niet onderzoeken of doen?
Een arbeidsarts mag, in theorie, enkel die zaken onderzoeken die relevant zijn voor de arbeidsgeschiktheid van de werknemer of die het gevolg kunnen zijn van het uitgevoerde werk. Op vraag van werknemers kan hij of zij bijvoorbeeld bekijken of hun klachten al dan niet veroorzaakt worden door factoren op de werkvloer.
Een arbeidsarts staat niet in voor het verstrekken van zorg. Ook is het niet de taak van de arbeidsarts om op zoek te gaan naar een behandelend arts voor de werknemer. Hij of zij zal een diagnose van een behandelend arts evenmin controleren.
Wat een arbeidsarts wel kan doen, is het zoeken naar aanpassingen van de werkpost waardoor de werknemer de belasting van het werk wel kan dragen, of het zoeken van een andere functie waarvoor de werknemer wel geschikt is.
Meer weten over gezondheid op het werk? Contacteer gratis en vrijblijvend preventieadviseurs!
Gezonde werknemers zijn essentieel voor een gezonde onderneming. Heeft u vragen over het beschermen en bevorderen van de gezondheid van uw werknemers, of bent u op zoek naar een preventieadviseur? Vul dan onderstaand formulier in. U ontvangt gratis en volledig vrijblijvend advies en offertes op maat. Zo kunt u informatie inwinnen, tarieven vergelijken, en de meest geschikte oplossing vinden voor uw bedrijf!
