Inhoud
Wat betekent preventie op het werk? Wat is preventief gedrag?
In een omgeving waar veel mensen samenkomen, kan al eens iets mis gaan. Zo ook op de werkvloer. Denk aan arbeidsongevallen, maar even goed aan onenigheid tussen werknemers onderling. Door in te zetten op preventie kunt u als werkgever heel wat onaangename situaties voorkomen.
Preventie op het werk bestaat uit de verschillende voorschriften en maatregelen voor alle fases binnen de activiteiten die de onderneming uitvoert. Die maatregelen en voorschriften moeten de veiligheid en gezondheid van de werknemers waarborgen en risico’s beperken. Preventief gedrag kan wijzen op het uitwerken, hard maken, naleven en respecteren van die maatregelen en voorschriften.
Omdat elk bedrijf anders is, ziet elk preventiebeleid er anders uit. Dat is ook logisch, want verschillende bedrijven voeren andere activiteiten uit. Het preventiebeleid wordt bovendien van binnenuit opgesteld, en niet van bovenaf opgelegd. Natuurlijk zal het preventiebeleid van verschillende ondernemingen binnen eenzelfde sector op verschillende punten overlappen.
Preventiemaatregelen: Een wettelijk kader
Als werkgever bent u verplicht om de nodige preventie- en veiligheidsmaatregelen te nemen om ongevallen en arbeidsziektes op het werk te voorkomen. U staat in voor de bescherming van alle werknemers. Dat is wettelijk verplicht en kadert binnen de welzijnswet.
Van zodra een werkgever 1 medewerker in dienst neemt (of dat nu vol- of deeltijds is, of via een uitzendkantoor) is die verplicht een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk op te richten. Ook moet de werkgever zich (in de meeste gevallen) aansluiten bij een externe dienst voor preventie en bescherming.
De interne en externe preventiediensten werken samen en waken over de 7 welzijnsdomeinen: arbeidsveiligheid, gezondheid, ergonomie, intern leefmilieu, arbeidshygiëne, psychosociale aspecten en verfraaiing van de werkplaats.
Het belang van preventie
Het opstellen van een preventiebeleid is niet enkel wettelijk verplicht, maar ook broodnodig. Voorkomen is nu eenmaal beter dan genezen.
Werknemers hebben het recht om hun activiteiten veilig en in een gezonde omgeving uit te voeren. Daarnaast heeft u er als werkgever ook baat bij om goed voor uw werknemers te zorgen.
Arbeidsongevallen en conflicten voorkomen, is niet enkel goed voor de productiviteit en efficiëntie van een bedrijf. Het komt ook de bedrijfscultuur en de sfeer binnen uw organisatie ten goede. Een werkgever die een veilige en aangename werkomgeving kan aanbieden, geniet ook een positief imago.
Soorten preventie
Verschillende ondernemingen hebben hun eigen problemen en risico’s. Zo kan een werknemer in de bouw bij het ontbreken van preventie en bescherming een aandoening aan zijn of haar rug krijgen. Een werknemer in de petrochemische sector kan met klachten aan het longstelsel kampen. Na een ongeval met een heftruck in een magazijn kan een werknemer zijn of haar werk voor langere tijd niet hervatten. Op kantoor kan de foute werkhouding leiden tot een aandoening aan de polsen.
De ene aandoening of ongeval is de andere niet, en precies daarom heeft elk bedrijf nood aan een eigen preventiebeleid. Het beleid kan bestaan uit gezondheidsbescherming (bijvoorbeeld het voorzien van de juiste werkuitrusting), maar ook uit gezondheidsbevordering (bijvoorbeeld het organiseren van infomomenten rond gezonde voeding).
Zowel gezondheidsbescherming als gezondheidsbevordering beogen het voorkomen van klachten, of het verlichten van klachten. Het gaat, in grote lijnen, om het beveiligen van de fysieke omgeving van de medewerkers.
Naast gezondheidsbescherming (en gezondheidsbevordering) kan preventie zich ook focussen op psychosociale problemen (problemen tussen medewerkers onderling), of andere zaken waar het welzijnsbeleid over moet waken. Ook kan er in bepaalde gevallen extra bescherming nodig zijn, bijvoorbeeld voor zwangere vrouwen of ouderen.
Hoe ziet preventie op het werk er uit?
Het preventiebeleid van de ene onderneming ziet er anders uit dan het beleid van het andere. Toch zijn er enkele belangrijke overeenkomsten. Zo beschikt elke onderneming over een aantal diensten en werknemers die verantwoordelijk zijn voor preventie en bescherming op het werk.
Diensten verantwoordelijk voor preventie en bescherming
Preventie en bescherming is een erg ruime taak. Volgende diensten kunnen bijdragen aan het welzijn en de veiligheid op de werkvloer.
IDPBW – Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk
Elk bedrijf met minimaal 1 medewerker moet een interne preventiedienst oprichten. Die dienst bestaat uit minstens 1 preventieadviseur. Bij bedrijven met minder dan 20 werknemers mag dat de werkgever zelf zijn. De interne preventiedienst is verantwoordelijk voor het opstellen en waken over het preventiebeleid.
Preventieadviseur
Een preventieadviseur heeft een belangrijke adviserende rol. Hij of zij adviseert de werkgever over alles wat gelinkt kan worden aan het welzijnsbeleid binnen het bedrijf. De preventieadviseur treedt ook op als vertrouwenspersoon voor de werknemers.
De preventieadviseur kan intern zijn (een medewerker of, bij kleine bedrijven, de werkgever zelf) maar ook extern. Een externe preventieadviseur is doorgaans lid van de externe preventiedienst.
Preventieadviseurs kunnen gespecialiseerd zijn in een van de 7 welzijnsdomeinen, bijvoorbeeld bedrijfshygiëne, gezondheid of arbeidsveiligheid.
EDPBW – Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk
Niet elk bedrijf heeft de nodige specialisten in huis. Als werkgever kan het nodig zijn om bepaalde preventie- en beschermingstaken uit te besteden aan een externe preventiedienst. De meeste ondernemingen zijn zelfs verplicht zich aan te sluiten bij een externe preventiedienst.
De externe preventiedienst neemt de taken over die de interne preventiedienst niet zelf kan uitvoeren. Ook ondersteunt de externe preventiedienst de werkgever en de interne preventiedienst in alles wat met welzijn op het werk te maken heeft.
Comité voor preventie en bescherming op het werk
Ondernemingen met minimaal 50 werknemers moeten een comité voor preventie en bescherming op het werk oprichten. Het comité werkt mee aan het opstellen, bijschaven en uitvoeren van het welzijnsbeleid van het bedrijf. Tijdens de sociale verkiezingen worden de leden van dit comité verkozen.
Preventiebeleid
Een bedrijf hanteert ook een preventiebeleid. Dat wordt opgesteld in overleg met de werkgever, de interne en externe preventiedienst, de preventieadviseur en een eventueel comité voor preventie en bescherming op het werk.
Preventiestrategie
De preventiestrategie steunt op 4 belangrijke principes:
- Het voorkomen van risico’s.
- Het bij de wortel aanpakken van risico’s.
- Het aanpassen van de activiteiten aan de werknemers.
- Het evalueren van risico’s die niet te voorkomen zijn.
Preventieve maatregelen en voorschriften
Een preventiebeleid bestaat uit maatregelen en voorschriften.
Preventieve maatregelen zijn bijvoorbeeld het organiseren van gezondheidstoezicht voor werknemers die bepaalde functies uitoefenen die hun gezondheid nadelig kunnen beïnvloeden. Ook het opstellen van EHBO-posten kan een preventieve maatregel zijn.
De preventieve voorschriften kunnen bestaan uit duidelijke aanwijzingen op de werkvloer, bijvoorbeeld voor het gebruiken van de machines en installaties. Duidelijke regels rond het dragen van beschermingskledij kunnen eveneens als preventief voorschrift worden beschouwd.
Dynamisch preventiebeleid en risicobeheersingssysteem
Tot slot is een goed preventiebeleid dynamisch. De interne en externe preventiediensten en de preventieadviseur zijn continu bezig met het analyseren van nieuwe of bestaande risico’s. Zo zou elk arbeidsongeval bijvoorbeeld een startsignaal moeten zijn voor een nieuwe risicoanalyse.
Door het preventiebeleid continu te evalueren en waar nodig aan te passen, blijft een onderneming een veilige werkplek.
Meer weten? Contacteer gratis en vrijblijvend preventieadviseurs!
Preventie is, zoals u ziet, geen wirwar van willekeurige regels en campagnes. Het gaat om een geheel van doelbewuste initiatieven waarmee problematiek op de werkvloer voorkomen kan worden.
Wenst u meer info over preventie, heeft u assistentie nodig bij het uitwerken van een preventiebeleid, of bent u op zoek naar een preventieadviseur voor uw onderneming? Vul dan onderstaand formulier in. U ontvangt dan gratis en volledig vrijblijvende prijsvoorstellen en advies op maat van specialisten. Zo bent u in enkele klikken een belangrijke stap dichter bij een duurzame oplossing voor uw bedrijf!
