Inhoud
Kun je een levensverzekering vroegtijdig laten uitbetalen?
Een levensverzekering is in de meeste gevallen een contract met een (middel)lange looptijd. Doorheen de looptijd van het contract kan je financiële situatie logischerwijs veranderen. Daardoor kan het plots nodig zijn om de levensverzekering (al dan niet tijdelijk) stop te zetten, en/of het kapitaal uit de levensverzekering op te nemen voor het contract afloopt.
Je kunt het kapitaal uit een levensverzekering in de meeste gevallen vroegtijdig laten uitbetalen. Dat wordt ook wel het afkopen van de levensverzekering genoemd.
Of je een levensverzekering al dan niet kunt afkopen, staat in het contract van de verzekering. Daar vind je terug onder welke voorwaarden een afkoop mogelijk is, en welke beperkingen gelden.
Welke soorten levensverzekeringen kun je afkopen?
In veel gevallen kun je een levensverzekering die enkel bij leven uitkeert niet afkopen. Als de levensverzekering geen overlijdensdekking bevat, en de verzekerde dus geen kapitaal zou ontvangen bij een overlijden, is een afkoop dus lang niet altijd mogelijk.
In de praktijk bevat nagenoeg elke levensverzekering een soort overlijdensdekking. De meeste levensverzekeringen kun je bijgevolg ook afkopen.
Kun je een groepsverzekering afkopen?
Je kunt via je werkgever aangesloten worden bij een groepsverzekering. Daarin wordt kapitaal verzameld, doorgaans afkomstig uit bijdragen van de werkgever en/of een deel van het loon van de werknemer. Als de verzekerde werknemer met pensioen gaat, wordt het bedrag uitbetaald aan de werknemer.
Dergelijke verzekering kun je in de meeste gevallen niet afkopen voor je 60ste verjaardag. Het volledige kapitaal uit de groepsverzekering voor de wettelijke pensioenleeftijd van 65 laten uitbetalen, gaat daarnaast altijd gepaard met hogere belastingen.
Wat je in veel gevallen wel kunt doen, is een voorschot vragen. Je kunt dan een bepaald bedrag uit de groepsverzekering ontvangen. Het is doorgaans enkel mogelijk om het voorschot aan te vragen voor de aankoop, renovatie of bouw van een onroerend goed (denk aan grond, een woning of tweede verblijf). Het onroerend goed moet zich in de Europese Economische Ruimte bevinden.
Het bedrag in de groepsverzekering waarop de intrest wordt berekend, blijft dan doorgaans onaangetast. Je aanvullend pensioen wordt verder opgebouwd en je ontvangt rente, ook op het bedrag dat je hebt opgenomen. Je betaalt normaliter geen taksen of bedrijfsvoorheffing op het voorschot.
Je betaalt het voorschot terug aan de verzekeraar, en betaalt intrest op het opgenomen bedrag. De intrest die je betaalt is bovendien vaak hoger dan de intrest die de verzekeraar toekent op het bedrag in de groepsverzekering.
Betaal je het voorschot niet terug voor de eindvervaldatum van het contract? Dan brengt het verzekeraar in mindering van het kapitaal dat je uit de groepsverzekering ontvangt.
Wat is de afkoopwaarde van een levensverzekering?
De afkoopwaarde van een levensverzekering is het bedrag dat de verzekerde ontvangt wanneer die de levensverzekering afkoopt. Die waarde kan mettertijd veranderen onder invloed van meerdere factoren.
De feitelijke afkoopwaarde is dus lang niet altijd gelijk aan het kapitaal dat je in een levensverzekering opbouwt. Als je een levensverzekering vroegtijdig stopzet en het kapitaal opneemt, mag de verzekeraar verschillende kosten aanrekenen. Welke kosten dat zijn, moet omschreven zijn in het contract van de verzekering.
Daarnaast kan het afkopen van een levensverzekering ook fiscale gevolgen hebben. Bij levensverzekeringen waarvan de premie een fiscaal voordeel oplevert, is dat normaliter altijd het geval.
Afkoopwaarde berekenen
De precieze afkoopwaarde is afhankelijk van verschillende factoren. Het kapitaal in de levensverzekering dat je opbouwde via de gestorte premies en de bijhorende rente zijn de belangrijkste elementen.
Daarnaast bepalen ook het type contract en de kosten die de verzekeraar aanrekent (bijvoorbeeld de afkoopvergoeding en een eventuele financiële correctie) wat de afkoopwaarde uiteindelijk bedraagt.
De berekening ziet er als volgt uit:
De afkoopvergoeding die een verzekeraar je aanrekent, mag volgens de wettelijke bepalingen maximaal 5 procent van het gespaarde kapitaal bedragen. In de praktijk zal de afkoopvergoeding dus 0 tot 5 procent bedragen.
Daarnaast mag de verzekeraar ook een financiële correctie toepassen als die mogelijkheid expliciet vermeld is in het verzekeringscontract. De verzekeraar kan bijvoorbeeld een bepaald percentage van de verzamelde intrest afhouden. Er is geen wettelijk maximum bepaald voor dat percentage. De financiële correctie wordt voornamelijk toegepast als de marktrente hoger ligt dan de contractueel gewaarborgde rente. Zo kan de verzekeraar zichzelf en het rendement van andere verzekeringnemers beschermen.
Verzekeraars zijn verplicht om je jaarlijks op de hoogte te brengen over de afkoopwaarde van je verzekering. Overweeg je een verzekering af te kopen? Dan doe je er goed aan je verzekeraar eerst naar de meest actuele afkoopwaarde te vragen. Bekijk ook steeds de voorwaarden opgenomen in het verzekeringscontract.
Hoe werkt het?
Je kunt de wens tot aankoop in de meeste gevallen doorgeven aan de verzekeraar met een ondertekend, gedateerd en schriftelijk verzoek. Dat kan vaak gewoon via e-mail. Vermeld expliciet dat je het contract wilt afkopen (of stopzetten). Vermeld het contractnummer, en voeg het rekeningnummer toe waarop de verzekeraar het kapitaal mag storten.
Als je een verzekering afkoopt, betaalt de verzekeraar de tot dan opgebouwde reserve meteen uit, in plaats van op het einde van het contract. Je ontvangt de opgebouwde reserve minus de afkoopvergoeding en taksen.
De afkoop van een levensverzekering heeft vaak ook fiscale gevolgen. Daarover lees je verder in dit artikel meer.
Begunstigden verwittigen van afkoop levensverzekering?
Je hoeft de begunstigden van de levensverzekering normaliter niet op de hoogte brengen van de afkoop. Heeft de begunstigde de begunstiging aanvaard? Dan moet de begunstigde wel toestemming geven voor afkoop.
Fiscale gevolgen afkopen: Hoeveel belasting moet je betalen op de vroegtijdige uitkering van je levensverzekering?
Hoeveel roerende voorheffing je betaalt op de vroegtijdige uitkering bij het afkopen van een levensverzekering, is afhankelijk van de fiscaliteit.
Roerende voorheffing niet-fiscale levensverzekering
Een niet-fiscale levensverzekering is een verzekering waarbij je op geen enkele premie een fiscaal voordeel genoot. Je bracht de premie met andere woorden nooit in vermindering bij je belastingaangifte.
Op de uitbetaling van een niet-fiscale levensverzekering betaal je geen roerende voorheffing van 30 procent wanneer:
- Het contract een looptijd van meer dan 8 jaar had (en je de verzekering niet voor die tijd afkoopt).
- Het gaat om de uitbetaling van een overlijdenskapitaal.
- Je zowel de verzekeringnemer als verzekerde en begunstigde bent van de levensverzekering én het contract een aanvullende overlijdensdekking van 130 procent van de premies voorziet.
Als de roerende voorheffing wél wordt aangerekend, wordt die berekend op een fictief rendement van 4,75 procent. Die fictieve rente is nagenoeg altijd hoger dan de werkelijk gerealiseerde rente. Je betaalt dus roerende voorheffing op een fictief bedrag dat hoger is dan het werkelijke bedrag.
Koop je de niet-fiscale levensverzekering vroegtijdig af? Dan betaal je de roerende voorheffing tenzij het contract een overlijdensdekking van 130 procent van de premies bevat.
Roerende voorheffing fiscale levensverzekering
Een fiscale levensverzekering is een verzekering waarbij je minstens 1 keer een premie fiscaal in vermindering bracht. Dat is doorgaans het geval bij pensioensparen of langetermijnsparen.
Je genoot dus een fiscaal voordeel op minstens 1 van de gestorte premies, en kunt dan ook fiscaal worden bestraft op het afkopen van de levensverzekering. Of je de roerende voorheffing betaalt, is afhankelijk van de leeftijd waarop je het contract afkoopt.
Koop je de fiscale levensverzekering af voor je 60ste verjaardag? Dan betaal je een roerende voorheffing van 33 procent én eventuele gemeentebelastingen. Je bent dus meteen een derde van het kapitaal kwijt.
Koop je de fiscale levensverzekering af na je 60ste verjaardag? Dan heb je de bevrijdende anticipatieve heffing op het kapitaal al betaald (doorgaans ongeveer 10 procent). Omdat die belasting bevrijdend werkt, kan het kapitaal niet opnieuw belast worden. Je betaalt dus geen roerende voorheffing, zelfs niet als je de levensverzekering voor de eindvervaldatum afkoopt.
Een fiscale levensverzekering afkopen voor je 60ste verjaardag is dus fiscaal gezien verre van interessant. Na je 60ste verjaardag valt de fiscale bestraffing weg. Let wel, je betaalt nog steeds de kosten die de verzekeraar aanrekent.
Ontvang offertes
Voordelen en nadelen van een levensverzekering afkopen
Een levensverzekering afkopen heeft enkele voor- en nadelen.
Voordelen
Het belangrijkste voordeel van het afkopen van je levensverzekering is dat je (een deel van) het geld dat je nodig hebt snel ter beschikking krijgt. Onverwachte hoge kosten kun je zo minstens gedeeltelijk dekken met kapitaal dat je al opzij had staan. De nadelige gevolgen van een wijziging in je financiële situatie kun je evengoed opvangen met dat kapitaal.
Nadelen
Een levensverzekering afkopen is echter niet zonder gevolgen. Voor je de levensverzekering afkoopt, sta je best stil bij onderstaande nadelen.
Afkoopvergoeding
De verzekeraar mag een afkoopvergoeding van 0 tot maximaal 5 procent van het kapitaal in de levensverzekering afhouden als je de levensverzekering afkoopt.
Financiële correctie
De verzekeraar kan, als dat vermeld werd in het contract, een financiële correctie toepassen voor die het kapitaal uitbetaalt. De verzekeraar kan bijvoorbeeld een percentage van de gerealiseerde intrest afhouden.
Roerende voorheffing
Een niet-fiscale levensverzekering afkopen gaat gepaard met een roerende voorheffing van 30 procent. Die voorheffing wordt berekend op een fictief rendement (4,75 procent) dat nagenoeg altijd hoger ligt dan het werkelijke rendement. Je betaalt de roerende voorheffing niet als het niet-fiscale contract een overlijdensdekking van 130 procent van de premies bevat.
Gaat het om een fiscale levensverzekering? Dan betaal je een roerende voorheffing van 33 procent (en eventuele gemeentebelastingen) als je de verzekering afkoopt voor je 60ste verjaardag en het betalen van de anticipatieve heffing.
Uitbetaling levensverzekering bij leven: is afkopen een goed idee?
Het afkopen van een levensverzekering kan ernstige fiscale en financiële gevolgen hebben. Levensverzekeringen zijn dan ook bedoeld als producten om op (middel)lange termijn kapitaal op te bouwen. Zeker bij contracten waarop je een fiscaal voordeel genoot, zijn de gevolgen van het vroegtijdig uitkopen van de verzekering groot.
Daarnaast verlies je ook de potentiële waarde van de levensverzekering. Het kapitaal in een levensverzekering wordt normaliter mettertijd opgebouwd. Vroegtijdig afkopen betekent dan ook dat je de kans op toekomstige (hoge) winsten verliest.
Alternatieven op afkopen levensverzekering
Nu kan het uitkopen van een levensverzekering nodig zijn om bepaalde kosten te dekken. Wijzigingen in je financiële situatie zijn lang niet altijd voorzienbaar. Geld dat op een levensverzekering staat of eigenlijk op de levensverzekering zou belanden, kan op bepaalde momenten misschien nuttiger worden ingezet.
Er zijn gelukkig enkele alternatieven op het afkopen van een verzekering waarmee je toch (een deel van) je kapitaal in handen krijgt voor de eindvervaldatum, zonder grote financiële of fiscale gevolgen.
Levensverzekering premievrij maken
Levensverzekeringen gaan normaliter niet gepaard met verplichte jaarlijkse of maandelijkse bijdragen. Je kunt dus probleemloos een tijdje geen of een lagere premie betalen. Het kapitaal dat al in de levensverzekering zit, groeit ongestoord verder tot aan de eindvervaldatum.
Het reduceren of premievrij maken van een levensverzekering kan meestal zonder fiscale gevolgen of extra kosten.
Een levensverzekeringscontract kan echter wel clausules bevatten die een reductie niet mogelijk maken, en/of bepalen dat reductievergoedingen worden aangerekend. Ook omtrent het opnieuw opstarten van het contract kunnen voorwaarden gelden.
De verzekeraar moet je schriftelijk op de hoogte brengen van alle gevolgen van het niet betalen van de premies.
Voorschot op de levensverzekering
Bepaalde contracten voorzien de mogelijkheid om, onder voorwaarden, een voorschot op de levensverzekering aan te vragen. De verzekeraar leent je dan een bedrag.
Net als bij een normale lening betaal je intresten op het geleende bedrag. Het voorschot niet terugbetalen voor de eindvervaldatum leidt tot het afhouden van de openstaande schuld van het uiteindelijk uit te betalen bedrag.
Inpandgeving levensverzekering
Tot slot kun je jouw levensverzekering ook in pand geven als je een lening afsluit. De controle over de levensverzekering gaat dan naar degene die het krediet verleent.
Je beslist dan niet langer alleen over het reduceren, afkopen of in pand geven van de levensverzekering. Je kunt ook niet zomaar een voorschot vragen op de verzekering. Zulke beslissingen kun je enkel nemen met instemming van de kredietverlener.
Niet elke verzekeraar staat toe dat een verzekeringnemer de levensverzekering in pand geeft.
Wil je jouw levensverzekering afkopen? Vraag advies aan specialisten
Overweeg je een levensverzekering af te kopen, ben je op zoek naar een verzekeraar, of wens je meer informatie over het afkopen en de uitbetaling van levensverzekeringen? Vul dan onderstaand formulier in. Je ontvangt gratis en volledig vrijblijvende prijsvoorstellen en advies op maat van specialisten. Zo kun jij een goed geïnformeerde keuze maken, en vind je de beste oplossing voor jouw unieke situatie.
