Levensverzekering fiscaal aftrekbaar: wat zijn de voordelen en hoe belastingaangifte invullen?

Fiscaal sparen: is een individuele levensverzekering aftrekbaar van de belasting?

Een levensverzekering is een interessante optie voor wie geld opzij wilt zetten voor later. Met een levensverzekering kun je een kapitaal opbouwen om je eigen doelen na te streven en/of om na je overlijden een financieel opvangnet te voorzien voor je nabestaanden.

Denk maar aan de pensioenspaarverzekering waarmee je een aanvullend pensioen opbouwt, of de (tijdelijke) overlijdensverzekering als financiële buffer voor je nabestaanden.

Nu hebben verschillende levensverzekeringen ook een interessant fiscaal voordeel. Je kunt de premies die je voor de verzekeringen betaalt fiscaal in mindering brengen. Dat kan in het fiscale stelsel pensioensparen of het stelsel langetermijnsparen.

Fiscale aftrek levensverzekering: hoe kun je de premie voor een levensverzekering inbrengen?

Hieronder vind je een overzicht met de fiscale voordelen van je levensverzekering(en) en de voorwaarden voor een belastingvermindering per levensverzekering.

Wat zijn de fiscale voordelen van pensioensparen via een levensverzekering?

In 2023 heb je in het fiscaal stelsel van pensioensparen twee opties. De eerste optie: je spaart maximaal 990 euro, en geniet een fiscaal voordeel van 30 procent. De tweede optie: je spaart maximaal 1.270 euro, en geniet een fiscaal voordeel van 25 procent.

Je betaalt geen premietaks, en geen roerende voorheffing op de intresten die het spaarproduct genereert. Een eventuele winstdeling (zoals bij een tak 21 levensverzekering) wordt niet belast.

Hoeveel belasting betalen op pensioenspaarverzekering?

Op je 60ste verjaardag betaal je een eindbelasting. Die daalde van 10 naar 8 procent, en wordt geheven op je inleg en de intresten (en niet op de winstdeling).

Voorwaarden fiscaal voordeel pensioenspaarverzekering

Om het fiscaal voordeel van je pensioenspaarverzekering te mogen genieten, moet je aan enkele voorwaarden voldoen.

Je bent, op het moment dat je het verzekeringscontract afsluit, een Belgische rijksinwoner, of inwoner van een andere lidstaat van de EER (Europese Economische Ruimte). Je bent minimaal 18 en maximaal 65 jaar oud op het moment dat je dat contract afsluit. 

In het contract sta je zelf opgegeven als begunstigde bij leven. Wie de begunstigde bij overlijden moet zijn, is afhankelijk van het doel van de spaarverzekering.

• Dient het contract voor het wedersamenstellen of waarborgen van een lening om een onroerend goed te verwerven of te behouden? Dan moeten de begunstigden die persoon of personen zijn die na je overlijden ofwel de volle eigendom ofwel het vruchtgebruik van datzelfde onroerend goed verwerven. Een eventueel overschot van het verzekerde kapitaal gaat naar ofwel je echtgenoot, echtgenote of wettelijk samenwonende partner, ofwel naar een of meerdere bloedverwanten tot de tweede graad.
• Een contract waarmee je om het even welk ander doel nastreeft, vermeldt als begunstigde(n) je echtgenoot, echtgenote, wettelijk samenwonende partner of bloedverwant(en) tot de tweede graad.

Je kunt jaarlijks naar maximaal 1 pensioenspaarverzekeringscontract fiscaal voordelige stortingen doen. Je kunt maximaal 1 pensioenspaarverzekeringscontract afsluiten per verzekeraar of bank-verzekeraar. Dat staat los van je spaarrekening.

Het pensioenspaarverzekeringscontract heeft tot slot een looptijd van minimaal 10 jaar. Je kunt fiscaal voordelige stortingen doen tot en met het jaar dat je 64 wordt. 

Wat zijn de fiscale voordelen van langetermijnsparen via een levensverzekering?

Spaar je (ook) in het fiscaal stelsel van langetermijnsparen via een levensverzekering? Dan kun je eveneens een fiscaal voordeel genieten. Het gaat om een voordeel van 30 procent van de gestorte premies.

Let wel, je geniet het voordeel op een begrensd bedrag. Het gaat in de praktijk om een fiscaal voordeel van 30 procent op een bijdrage van maximaal 176,40 euro plus 6 procent van je netto belastbaar beroepsinkomen. Die som wordt opnieuw begrensd op 2.350 euro.

Als de som hoger is dan 2.350 euro, is het fiscaal voordeel beperkt tot 30 procent van het bedrag dat niet hoger is dan 2.350 euro. Je fiscaal voordeel bedraagt met andere woorden nooit meer dan 705 euro.

Die fiscale marge wordt evenwel bekeken in samenhang met eventuele fiscale voordelen die verbonden zijn aan de terugbetaling van een hypothecair krediet.

Voorwaarden belastingsvoordeel langetermijnsparen

Ook aan het fiscaal voordeel voor het stelsel langetermijnsparen zijn bepaalde voorwaarden verbonden.

Als verzekeringnemer ben je zelf de verzekerde, en de begunstigde bij leven. Bij overlijden zijn de begunstigden je echtgenoot, echtgenote, wettelijk samenwonende partner of bloedverwanten tot de tweede graad.

Je sluit het contract af voor je 65ste levensjaar. Het contract heeft een looptijd van minimaal 10 jaar.

Voorwaarden fiscaal voordeel langetermijnspaarverzekering als zelfstandige

Sluit je de levensverzekering af als zelfstandige? Dan zijn de premies fiscaal aftrekbaar als de langetermijnspaarverzekering het dekken van bepaalde beroepsverplichtingen als doel heeft.

De fiscale aftrek wordt aanvaard als de gestorte premies als waarborg dienen voor een lening die je beroepsmatig aanging. De lening zou niet toegekend worden zonder die verzekering. De premies worden dan beschouwd als beroepskosten, net als de premies voor een Vrij Aanvullend Pensioen voor zelfstandigen (VAPZ).

Wat is een gereglementeerde spaarrekening?

Veel inwoners van België hebben een spaarrekening. In de meeste gevallen betreft het een gereglementeerde spaarrekening. Die voldoet aan enkele strikte, wettelijk bepaalde voordelen. Zo biedt een gereglementeerde spaarrekening een basisrente en getrouwheidspremie.

De getrouwheidspremie ontvang je op bedragen die 12 maanden ongewijzigd werden behouden. De basisrente geldt voor elke dag dat een bedrag op de spaarrekening staat.

Belasting op gereglementeerde spaarrekening

Een gereglementeerde spaarrekening is enkel belastbaar als de rente jaarlijks meer dan 980 euro bedraagt.

De rente die minder dan 980 euro bedraagt, wordt niet belast.

Rente hoger dan 980 euro is onderhevig aan een roerende voorheffing van 15 procent.

Die belastingvrijstelling geldt per belastingplichtige, maar niet per rekening. Alle rente uit verschillende spaarrekeningen samen is dus vrijgesteld van belasting als de totale rente minder dan 980 euro bedraagt.

Hoe aangeven?

Is het rentebedrag lager dan 980 euro? Dan hoef je niets te doen. Is het rentebedrag wel hoger dan 980 euro? Dan hoef je niets te doen op voorwaarde dat er al voldoende roerende voorheffing werd ingehouden op de spaarrekening. Een financieel adviseur helpt je bij het evalueren van de voorheffing.

Is het rentebedrag hoger dan 980 euro, maar werd er geen of onvoldoende roerende voorheffing afgetrokken? Dan geef je het rentebedrag dat hoger is dan 980 euro aan op je belastingaangifte.

Belasting op niet-gereglementeerde spaarrekening

Een niet-gereglementeerde spaarrekening voldoet niet aan de voorwaarden van een gereglementeerde spaarrekening. Dergelijke spaarrekening biedt bijvoorbeeld geen getrouwheidspremie.

De rente die je verkrijgt uit een niet-gereglementeerde spaarrekening is onderworpen aan een roerende voorheffing van 30 procent op elke euro(cent). Een rente van 1 procent op een niet-gereglementeerde spaarrekening zorgt dus voor een werkelijke winst van 0,70 procent.

Hoeveel inkomstenbelasting betaal je in België?

In België worden progressieve belastingtarieven gebruikt. Het belastingtarief stijgt dus naarmate je inkomen stijgt. De belasting wordt ook berekend op alle belastbare inkomsten, ook die inkomsten die je in het buitenland behaalt of verkrijgt.

De belastbare inkomstschijven zijn als volgt verdeeld:

• Eerste belastingschijf: 0 tot 13.870 euro, belast aan 25 procent.
• Tweede belastingschijf: 13.870,01 tot 24.480 euro, belast aan 40 procent.
• Derde belastingschijf: 24.480,01 tot 42.370 euro, belast aan 45 procent.
• Vierde belastingschijf: alle bedragen boven 42.370,01 euro zijn belast aan 50 procent.

Bepaalde inkomsten zijn echter niet aan de progressieve belastingtarieven onderhevig. Ze worden aan afzonderlijke tarieven belast. Het gaat bijvoorbeeld om bepaalde kapitalen uit een aanvullend pensioen.

Elke inwoner van België die onderworpen is aan personenbelastingen, heeft recht op een belastingvrije som. Dat deel van de inkomsten is in theorie belastbaar, maar wordt in de praktijk niet belast. Het gaat voor aanslagjaar 2023 om een bedrag van 9.270 euro. Dat bedrag kan worden verhoogd door bijvoorbeeld het aantal kinderen dat je ten laste hebt of (lage) inkomsten.

Ook zijn bepaalde uitgaven aftrekbaar, zoals bijvoorbeeld de kosten voor kinderopvang. 

Is belastingaangifte verplicht in België? 

Alle inwoners van België met een inkomen zijn, ongeacht hun nationaliteit of de hoogte van hun inkomen, belastingplichtig. Elke belastingplichtige die onderworpen is aan de personenbelasting moet, op enkele uitzonderingen na, jaarlijks een belastingaangifte indienen.

De belastingplicht geldt zowel voor particulieren als voor bedrijven.

Wat heb je nodig voor het invullen van je belastingaangifte? 

Voor je begint met het invullen van je belastingaangifte, verzamel je best onderstaande gegevens.

• Gegevens over al je inkomsten. Denk aan je loonfiches, alimentatie, pensioen,…
• Attesten van stortingen voor pensioen- en/of langetermijnsparen.
• Attesten van de kosten voor kinderopvang voor kinderen jonger dan 14 of personen jonger dan 21 jaar als die een zware handicap hebben.
• Fiscale attesten van een eventueel woonkrediet en/of fiscaal aftrekbare schuldsaldoverzekering.
• Overzicht van stortingen voor diensten die je betaalde met dienstencheques.
• Overzicht van stortingen aan plaatselijke tewerkstellingsagentschappen (PWA-cheques).
• Overzicht van eventuele alimentatiegelden die je betaalde.
• Overzicht van eventuele voorafbetalingen voor dit aanslagjaar.
• Zaken die recht geven op een belastingvermindering. Denk onder meer aan attesten van giften of aandelenbewijzen in erkende ontwikkelingsfondsen.
• (Voor zelfstandigen) een overzicht van je beroepskosten als je die zelf bewijst.
• Het bankrekeningnummer bij waarop de fiscus een eventuele terugbetaling kan storten.

Houd elk document dat je gebruikte bij het invullen van je aangifte bij voor de volgende 7 jaar.

Hoe je belastingaangifte indienen? 

Je kunt je belastingaangifte op papier of online invullen.

Een online aangifte doe je eenvoudig via Tax-on-web. Je meldt je aan via MyMinfin, en identificeert je met ofwel je eID en een eID-kaartlezer, met een beveiligingscode, of via een mobiele applicatie of token zoals itsme.

Voor de papieren aangifte vul je de aangifte in die je per post ontvangt. Volg de instructies, en verzend naar het juiste adres.

Ontving je een vereenvoudigde aangifte, en kloppen alle gegevens? Dan hoef je niets te doen. Je ontvangt automatisch het aanslagbiljet. Kloppen niet alle gegevens op de vereenvoudigde aangifte, of zijn ze onvolledig? Dan pas je de gegevens af via MyMinfin of via het papieren antwoordformulier.

Voordelen online belastingaangifte

Er zijn enkele interessante voordelen verbonden aan het online indienen van de aangifte.

Eerst en vooral heb je meer tijd om de aangifte in te vullen. Het gaat om een verschil van zo’n 2 weken. Eens ingevuld, kun je de aangifte blijven inkijken. Ook heb je tot de deadline van de online aangifte de tijd om 1 keer indien nodig zaken aan te passen of te verbeteren.

Maak je een fout tijdens het invullen, of vergeet je iets te vermelden? Dan krijg je een foutmelding. Het blijft natuurlijk belangrijk dat je zelf over de juistheid van je aangifte blijft waken. 

De gegevens die de fiscus elektronisch ontvangt, zijn al ingevuld op de online aangifte. Denk aan lonen, pensioenen, eventuele vervangingsinkomsten, het kadastraal inkomen, hypothecair krediet, giften en pensioensparen. Je blijft opnieuw zelf verantwoordelijkheid voor de juistheid van de aangifte. Kijk de ingevulde rubrieken steeds nauwkeurig na (de giften, kredieten en het kadastraal inkomen in het bijzonder).

Je hoeft zelf ook geen codes in te geven bij de online aangifte. Om het invullen van de aangifte verder te vereenvoudigen, beschikt het platform over een online helpfunctie en wizards die je helpen bij het invullen en berekenen.

Na het invullen van de aangifte krijg je onmiddellijk een raming van het bedrag dat je moet betalen of ontvangt. Je aangifte wordt ook sneller verwerkt, waardoor de eindafrekening sneller binnenkomt.

Waar gegevens voor levensverzekering en woonkrediet invullen bij belastingaangifte? 

Waar vermeld je het pensioensparen, je woonkrediet, en je langetermijnsparen op je belastingaangifte?

Pensioensparen 

Pensioensparen geef je aan in vak X.

Spaarde je niet meer dan 990 euro? Dan is dat goed voor een fiscaal voordeel van 30 procent op het gespaarde bedrag. Spaarde je meer dan 990 euro, maar niet meer dan 1.270 euro? Dan geniet je een fiscaal voordeel van 25 procent van het gespaarde bedrag. 

Woonkrediet

Een woonkrediet of hypothecaire lening geef je aan in vak IX. Welk fiscaal voordeel je geniet, is afhankelijk van het gewest waarin op 1 januari van het aanslagjaar je fiscale woonplaats lag.

Langetermijnsparen

Langetermijnsparen geef je aan in vak IX. Je ontvangt een fiscaal voordeel van 30 procent op de gestorte premies, voor een maximaal premiebedrag van 176,40 euro plus 6 procent van je netto belastbaar beroepsinkomen. De absolute bovengrens is een premiebedrag van 2.350 euro (met een maximaal fiscaal voordeel ter waarde van 705 euro).

Je vult het gespaarde bedrag in onder code 1353 (de man, of de oudste partner voor partners met hetzelfde geslacht) of code 2353 (de vrouw, of de jongste partner voor partners met hetzelfde geslacht).

Wanneer indienen? 

Op je aangiftebrief staat de deadline voor het indienen van je belastingaangifte. In 2023 is dat 30 juni voor papieren aangiftes en 14 juli voor online aangiftes. In bepaalde gevallen kan de deadline later liggen, bijvoorbeeld als je aangifte ingevuld wordt door een boekhouder of accountant.

Wat gebeurt er als je te laat aangifte doet? 

Dien je de aangifte niet tijdig in? Dan ontvang je een boete. Is het de eerste keer? Dan bedraagt die boete doorgaans 50 euro. De boetes kunnen echter oplopen tot 1.250 euro.

Je ontvangt ook een herinneringsbrief. De termijn waarbinnen je de aangifte moet indienen kan daarin verlengd worden. Weiger je alsnog de aangifte in te dienen? Dan kunnen andere straffen opgelegd worden.

Een eerste mogelijkheid is een aanslag van ambtswege. De fiscus berekent je belastingen zelf op basis van gekende of vermoedde gegevens. Als in die aanslag iets niet klopt, moet je dat zelf bewijzen.

Een tweede mogelijkheid is een belastingverhoging van 10 tot wel 200 procent. Het gehanteerde percentage is afhankelijk van de omstandigheden waaronder de aangifte niet of laattijdig werd ingediend.

Een laatste, meer uitzonderlijke mogelijkheid is een strafrechtelijke sanctie.

Belastingaangifte te laat: wat te doen?

Je kunt de aangifte laten invullen en indienen door een erkend boekhouder. De deadline van de aangifte door boekhouders ligt namelijk later.

Wat als je aangifte niet klopt?

Een incorrecte of onvolledige aangifte kan resulteren in een boete tot 1.250 euro en/of een belastingverhoging tot 200 procent.

Heb je geen papieren belastingaangifte ontvangen?

Als je geen papieren belastingaangifte ontving, kun je de aangifte online indienen via MyMinfin.

Vul je toch liever de papieren aangifte in? Dan kun je de belastingdienst telefonisch contacteren op 02 572 57 57. Geef de code 17001 in, en houd je rijksregisternummer bij de hand. De dienst is op werkdagen bereikbaar tussen 9:00 en 17:00. Je ontvangt achteraf alsnog een papieren formulier.

Meer te weten komen over fiscale voordelen? Stel je vragen aan specialisten

Om het fiscaal voordeel van je levensverzekering te berekenen en te optimaliseren, doe je best beroep op een financieel adviseur of verzekeringsexpert. Een expert gaat op zoek naar de beste manier om je fiscale voordelen optimaal te benutten. Zeker met een groot (belastbaar) vermogen is het aan te raden om je bij het invullen van de belastingaangifte bij te laten staan door een specialist.

Benieuwd naar de mogelijkheden, op zoek naar een levensverzekering die bij je past, of nood aan begeleiding bij je belastingaangifte? Vul dan snel onderstaand formulier in. Je ontvangt gratis en volledig vrijblijvende prijsvoorstellen van verschillende verzekeraars. Je krijgt ook gratis en vrijblijvend advies op maat. Zo kun jij je grondig informeren, en vind je gegarandeerd de beste en (fiscaal) meest voordelige oplossing voor jouw situatie.

---